Адамдық құндылықтырды сақтау, медицина философиясы.

Ауырып ем іздегенше, ауырмайтын жол іздеңіз!
1. Ер азаматтардың үнемі жалаңбас жүруінен; Түрлі уайым, күйікке, күйзеліске түсетін рухани дерт пен бауырдың бұзылуы мен баста май құрамының жетімсіздігімен және төбеден келетін періштесінен, ақирет кітабынан айрылады.
2. Жалаң аяқ және балтырын ашып жүруден; Қуық бездеріне кері әсер беріп және қатерлі ісіктердің пайда болу себептерін туындатады.
3. Әйел, қыздардың еркек киімі шалбармен жүру әдетінен; Төс маңындағы жеті түрлі аналық бездерінің қатайып, тас емшекке айналып, көбінесе бала сүю қасиеті тоқтап, ал бала сүйген жағдайда да ана сүті мүлде болмайды, болғанның өзінде балаға болашағына теріс азғындыққа түсуіне себепші болады.
4. Әйел затының қолды иыққа дейін жалаңаш ұстауынан; Асқазанда қышқылдың артуымен, түрлі жараларға және ішек ауруларының да басқалай түрлі ауруларға себеші болады және көп жағдайларда бұндай әйел, қыздарымыздың тоқ ішектерінің іріңдеп, түбінде қайғылы жағдайларға да апарып соқтырады.
5. Әйел, қыздарымыздың тырнақ өсіру дағды сәнінен; Тамақ, өңеш кілегей қабықтарының кеуіп, өңеш ауруларының (қылтамақ) пайда болуына себепші болады.
6. Бүкіл әлем әйелдері мен қыздарымыздың «жұлдыз» аталушыларға еліктеушіліктің ең бір мақтаныш сәні, кеудені түрлі жағдайлармен төске дейін ашып, үйлену тойларында да осындай киімдердің міндеті болуы да; Негізінен барлық 62-тамырға теріс әсер беретін қуатардың пайда болуымен, жүрек, қан тамыр ауруларының барлық түріне негізгі басты себепшісі тажалдың басты қызметшілері болады.
7. Еркектердің шет елден келген сән, дағдысы және арап діншілерінің де дағдысы басқа жағы жабық болып жалаң аяқ, және шалбарын тізеге дейін қиып тастап немес «шайтан дамбал» киіп жүруден; Омыртқа сүйектеріне, сирақ, тобық тағы да басқа буындаға келіп майлап тұратын сұйықтардың тоқтап керісінше осы буындарға тұз жиналып, арты түрлі дертерге ұласады.
8- Әйел халқының шашты түрлі жағдайда қиып, қысқартып бояуынан; Жүрек қан тамырларының солып, тарылып қанауруларының түрлі себептерімен өмір жасының да қысқа болуын, ұрпақ, ұрық ауруларын туындатады.
9. Қазіргі кездегі қыздарымыздың да ақыл тоқтатқан, халыққа ақыл айтушы үлкен әйелдеріміздің де шашын жайып жүруінен; Ұрпақтың ауруы және ұрықтарының да жетілмеуі пайда болады.
10. Мидағы ісіктердің, ми құртының пайда болудың негізгі себептері неде?-деп сұрадым Раббымыздан; Жауап; Тіл арқылы жеткен сөз (сары сумен бейнеленді де натрий жолдарын жауып тастайды), құлақтан, көзден, табаннан енген қара қуаттардың әсерімен және күн сәулесінен (жалаңбас жүрудан) төбе арқылы керексіз сәуле түсуінен пайда болады.
11. Ақ қан (лейкоз) ауруының себебі? Жауап; Ана сүтімен берілетін қандағы тектілікке берілетін белгілердің (діл білімінің) жетімсіздігінен және тілдің дұрыс болмауынан (шайпау сөйлеуден, тіл мінезінен, ана тілін толық меңгермеуден) бауырға әсер етіп, бауыр жұмысының қуаттылғының әлсіздігінен пайда болады.
12.Қуық безінің ісігінің негізгі себебі? Жауап; Балтыр етінің сұқтану, ластануынан,(балтырды, аяқты жалаңаш ұстаудан) табан арқылы тазармаған қуаттардың енуінен пайда болады.
13.Қант ауруының негізгі себебі? Жауап; Табан арқылы қара қуаттардың(ұйқы,ойын кезінде және киелі жерлерді дәретсіз басудан) кірумен және төбеден керексіз сәуленің енуімен (жалаңбас жүруден,тері асты май қабатының жетілмеуінен) ұйқы безінің жұмысы бұзылып,(бездерінің, малдарының құлақтары тілінумен) жанның қараңғылыққа түсуінен пайда болады.
14.Өкпе, туберкулез ауруларының негізгі себебі? Жауап; Алақан арқылы енетін теріс қуаттардан пайда болады.
15. Көз жанарының әлсіздігі немесе түрлі соқырлыққа апарып соқтыратын аурулардың себептері? Жауап; Әйел затында жыныстық, рухани өмірге қанағатсыздақтан.
16. Есту қабілетінің әлсіреуі және кереңдік ауруларының себебі? Жауап; Әйелдерде: Іштарлықтан,(қызғаншақтық) өзімшілдіктен пайда болады.
17. Мылқаулықтың себебі неде? Жауап; Жасырын ашыналық, зинақорлық болашақ ұрпақ тілін байлайды.
18. Алапес ауруы неден пайда болады? Жауап; Ақ білегі кірнелі, алақаны түгесті, саусағынан сыпырған, өңешіне тірелген.
19.Қандағы імүндік қарсылықтың жетімсіздігі яғни спид ауруының негізгі себебі? Жауап; Ата ұрығының тұздануынан, ана ұрығының ашуынан ұрпаққа әсер береді.
20. Сүйек құртының (костный туберкулез) негізгі себебі? Жауап: Ата ананың табанының ағармай ластануынан қан және нәсілдік тұқым қулау арқылы ұрпақтары дерттенеді.
21. Әйел затының жалаңаш тәндерін, әуретті жерлерін сұқтандырып, күн сәулесі арқылы да тері қабаттарының арасындағы балшықтың улануынан қандай зиянды әсерлер бар? Жауап: Қолда (аруақтық қуаты) буындардың, білектің, иықтың буындары сыртан енетін рухани теріс қуаттармен әлсірейді. Жыныстық ағзаларында: Жатыр түтікшелері жойылады. 22. Қан қысымының кенеттен көтеріліп кету себептетімен соған байланысты (гипертония) аурулардың негізгі себебі? Жауап; Тоқ ішектің ластануынан, бауыр бездерінің бұзылуынан, жүрек қан тамырлары кеңиді де қандағы сүйықтықтың артыуымен қан қысымы көтеріледі. 23. Тәнді безеу басудың негізгі себептері? Жауап; Тырақ өсіру, қол саусақ тазалығын сақтамау арқылы тоқ ішекке, жабысқақ бауырдың (көкталақ)қанды қалыптастыру қызметінің бұзылу әсерінен және жалпы қан қызметінің, тазаруының бұзылуынан.
24. Некесіз тұрмыс салттарынан (гражданский брак) және көз, сөз, тіл жыныс арқылы да зина жасаудан тәндегі жездің көбейуінен (әйелдер жез өкшелігі) қандай ауру түрлері пайда болады. Жауап; Шат, балтыр тамырлары түйіледі (варикозные расширение) қаны іриді, (сұйылады, ақ қандық) бүйрек көк тамырлары ісінеді.
25. Өт жолының обыр ауруларының себептері? Жауап; Тамақтағы ашшы түрлі қоспаларды пайдаланудан, ағзада улы ертіндісі пайда болады.
26. Қылтамақ ауруының негізгі себебі? Жауап; Асқазанға түскен ащы у бойға жайылып, өңешке келіп тіреледі.
27. Түрлі иістерге байланысты аурулар (аллергия) себептері. Жауап; Кеңсірік арқылы тазармай енген теріс қуатарының, иістердің және өңеш ауруларынын қоздыратын жұтқыншақ тесіктерінің бүлінуінен пайда болады.
28. Қолдан ұрықтандыру арқылы ұрпақ жалғастырудың нәтижесі немен аяқталады? Жауап: Тектілік жойылады. Өмір жасы аз болады. Қасиет болмайды. Ми, жүрек, бауыр сырқаттарына ұшырайды.
29. Некесіз өзге әйелдің жатыры арқылы ұрықтандырып ұрпақ жалғастырудың тағдырға байланысты зиянды, кемшіліктері? Жауап: Тұқым жойылады, ұрпақ өрбімейді. Ата –анаға ұрпақтарының қарсы шығатын, түрлі өшпенділікке түсетін тағдырлық сынақтары болады. Және ондайлар жойқын жаман істердің иесі болады.
30. Әйел жыныстық қуатының тазалығы, тақуалығынан неке төсегі арқылы жұбайына қандай күш, қуаттық әсері бар. Жауап: Еркек жүрегіне шабыт болып, санасы тазарып, ойлау қабілеті тазарады. Сонымен бірге (әйелдің ерккеке бертін несібе шарабы арқылы) көкірекке, төстегі сүйегіне, қуат кіреді. Балтыр қан тамырлары күшейеді. Мейрімділік пайда болып, асқазан жұмысы жақсарады.
31. Еркек жыныс қуатының тазалығынан, еркектің тақуалықты меңгеріп, нәпсі қуатын таза сақтаудан, ер шауқатынан әйел затының қандай ішкі ағзаларына қуаттық, күш әсерлері бар? Жауап: Жүрекке, көзге, білекке, бауырға қуат беріп және бүйрек қан тамырлары толысады.
32.Әйел затының еркек бейнесіне еніп, шалбарланып, кәсіптік бағытының өзгерумен (киіз қазығының жоғалуымен де) ар кимінің жоғалуынан, күйеуіне жыныс арқылы қандай теріс әсері бар? Жауап: Еркектің жыныстық қуатына теріс әсер етіп, ер жыныстық қабілеті төмендейді. Ер адам әйелдік кейіпке енеді Сегіз көз, төс майлары іриді де ұрықтық қуаты да төмендейді. Қуық тамырлары жіңішкереді де нәзіктік өрісі (қатындық мінез, қылық) кеңейеді. 33. Дәрет, киім қағидаларын сақтамай киелі орындарды басудан (зияратаудан) пайда болатын зиянды әсерлердің түрлері? Жауап: Қан тамырларында көк түйіндердің пайда болуымен, көкірек қан тамырлары тарылады, қан айналымы бұзылады.
34. Шариғат амалдарын толық орындамай, әурет жерлерін қорғамайтын, ата жолының және түрлі қасиетті пенделердің, аққу, сұңқарлардың тағдырында болатын өзгерістер? Жауап; Өңеш аурулары, бел омыртақ аурулары, сан мен тобық аралық ағзалары іріңдейді. Ұрпақтары есепке алынып қайғы-қасіреттерге душар болады.
35. Европалық киім салтымен және аяқты күтпей балтырлардың ашылуынан пайда болатын аурулар түрлері? Жауап: Буын аурулары пайда болып, бауырлары іриді, ұрпақтарынан жеміс алмай тұқым жоғалады және 9-түрлі тағдырлық кедергіге тап болады. 36. Ана тілін меңгермегеннен ұрпағына, тағдырына қандай зиян келеді? Жауап: Қаны сұйылып, түрлі дертердің бастаушысы болып, тұқымында ынжықтық пайда болады. Ұрпағы азады.
37. Ана тілін меңгермеуден, дұрыс сөйлемеуден жеке еркектің ұрықтық белгісіне, болашақ нәсілдік ұлтық ұрпақтарына қандай әсер береді? Жауап: Тақым қағар қуаты кеміп, бойкүйездік пайда болады.
38. Әйел затының ана тілін меңгермеуден, әйелдік жыныс қуатына қандай әсерін тигізеді? Жауап: Әйел жатыры төмен түсумен, бала тұрақтамайды. Жыныстық аурулармен ауру мүмкіндігі артады.
39. Қоғамдағы білім жетістігі болып, еркектердің мүше қап арқылы жыныс қатынасымен, шауқатын шашудан келетін рухани сынақ? Жауап; Әйелдерге жатыр кеселін жұқтырумен, бел омырқасына, балтырына, табанға қара қуатар болып енуімен табан баса алмай қалатын кеселге тап болады.
40. Сол сияқты әйел затының бала көтермеу мақсатында түрлі дәрі дәрмектерді пайдаланып ұрықты өлтіру әдісінен тағдырға келетін рухани сынақтар? Жауап; Аналық сүті азғындауымен, туған ұрпақтарының ана сүтінсіз, қуатынсыз өсумен, ұрпақтары рухани жетімсіз кеміс болады. Ал ер азаматтарына беретін жыныс суы, қуаты бұзылып, жоғалуымен еркегінің өмір жасының қысқаруына соқтырады.
41.Балардың іштен пайда болатын жүрек ақауларымен, өмірге келу себептері? Жауап; Ата-ананың тілдік дертінен ұпақтың жүрегіне ақау түседі.
42 Буын арасы майлары мен сіңірлерінің құрғап, түрлі буын ауруларының негізгі себептер? Жауап; Басты қорғамай, тері асты май қабатының кебумен, төбеден өткен қара қуаттың сары суға өтумен және аяқты қорғамағандақтан табан сіңірлерінің өткен қара қуатың буындарда бір-біріне қосылуымен буын ауруларын туындатады.
43. Көттеу (гемарой) ауруларының негізгі пайда болу себептері? Жауап; Біріншіден: Жамбас сүйектегі суықтыққа түсуінен (сұқтанудан), яғни сан етінің суықтығынан. Екіншіден: Білектен, алақаннан, сұқ саусақтардың қара қуаттармен өрістелу арқылы кіреді. Үшіншіден; Судың толық жанбаған қалдықтарынан пайда болатын құрттар арқылы пайда болады.
44. Көз қысымының көтерілу себептері? (глаукома) Жауап; Таңдаймен татып, тілдің ұшығымен шықан нәрседен көз тамырларына әсер етуден пайда болады.
45. Жас балаларға Құранды арап тілінде өлшемсіз жатату және осы замандағы қарилықты меңгеруден қанадай рухани зиян келеді? Жауап; Жүрекке әсер етеді, сананың әлсіздігімен, ойлау қабілеті төмендеп күмәншілдік, сенімсіздік рухани кеселдері пайда болады.
46. Ана тілі толық жетіліп қалыптаспай өзге шет тілдерін зорлап үйретуден қандай рухани зиян келеді? Және адам баласы қай жаста тіл қуатының жетіліп қалыптасуы пайда болады? Жауап: Мұндай жастардың, адам баласының жүрек иманы жетілмейді. Екі жүзділік мінез пайда болып, тағдырынан зиян береді. Ана тілі қуаты 13-жаста ғана кемелденіп толысады.
47. Доп тебу ойындарынан мұндайды кәсіп қылған пенделерге қандай рухани кеселдер пайда болады? Жауап; Өкше майы түгесіледі. Балтыр бұлшық еттері ыдырайды. Қара сан еті қарайады.
48 Қолмен жұдырықтасу ойынан (спорттан) келетін рухани кеселдер? Жауап; Мейрімділік жойылады. Өмір жасы 47-жасқа қысқарады.
49.Қол шапалақтаудан адам ағзасына қандай зиянды әсер береді? Жауап: Адам баласының ми қабыршағы кебеді және ми тамырлары тарылады.
50 Ана тілі толық қалыптаспай шет тілдерін зорлап оқытып үйретуден қандай рухани теріс әсерлер пайда болады? Жауап; Жүрек иманы болмайды. Екі жүзділік мінез қалыптасады. 51.Қай жаста ана тілдік қуаты толық жетіліп, діл білімі қалыптасып болады? Жауап; Он үш жаста толық пісіп жетіледі.»
52. Өлілерге гүл шоқтарын қойып сыйынудан,пенденің тағдырынан келетін сынақтар? Жауап; Нәсілдік сынақпен ұрықтың азып өмірге келетін ұрпақтың рухани кемістігін туындатады. Және жақсылық істеріне кедергі түсіп, кері тартумен ісі өнбейді.»

54.«Ана сүтінің пайда болу ағзалары мен және діл қуатына, тазалығына қандай жағдайлар әсер береді?» Жауап: «Тіл тазалығы, жатыр тазалығы және алақанға абай болу керек. Жүрек, бауыр арқылы келетін тамырмен ана сүті кеуде тазалығына байланысты қалыптасады»
55. «Жас балардың сары ауруға тез ұшырауының негізгі себебі?» Жауап; «Адамзатан бөлінетін иіс арқылы, (кеңістікте бейнеленумен) көзге әсер етеді. Және ішке ену арқылы бауырға түседі. Сандық мәні -32 болады.»
56.«Раббымыз! Әйел затына ерлер қанын құйып араластырудан қандай зияндылық бар? Жауап: Иіс сезу жоғалады, жүйкесі тез тозып, ұйқысыздық аурулармен, тері іріп бұзылады.
57. «Ал онда әйел қанын ерлерге арластыруда қандай әсер бар? Жауап: Бауыр іріңдейді, зәр жүру ағзасы қызметі бұзылып, бүрек, қуық бездеріне тас байланады.»
58.«Адам баласының ағзаларын өзге пенделерден алып ауыстырудан келетін рухани зиян бар ма?» Жауап; «Көптеген дертердің, аурулардың пайда болуына да себепші болады.» 1.Адам балсының ағзаларын ауыстырудан пайда болатын кеселдер;
1)«Жүрек ағзасын ауыстырудан пайда болатын кеселдер?» Жауап; «Жүрек тамыры шаншиды, бас ауруы пайда болады, қол, буын аурулары да пайда болады.» Сұрақ:
2)«Ал егер әйелдің жүрегін еркеке алмастырудан қандай ерекшелік сипатары бар?» Жауап; « мінез, қылық, қуатық қарама-қайшылық пайда болады.» Сұрақ;
3)«Ал керісінше болса?» Жауап; «Әйел затының бүйрегіне әсер беріп, қуық безге, ішкі ағзалар жұмысына, асқазанға да кері әсерлер береді.» Сұрақ:
4)«Бүйрек ауыстырудан келетін рухани зияндар? Әйел бүйрегін еркек пендесіне ауыстырғанда?» Жауап; «Қан тамырына және қандағы түйіршіктерге теріс әсер беріп, аяқ буындарына және жүрек соғысы жиілеп, жанарға да кері әсерін тигізеді.» Сұрақ:
5)«Керісінше еркек бүйрегін әйел затына ауыстырудан не пайда болады?» Жауап; «Бұлшық еттерге, кеудеге, қан тамырларына да кері әсер беріп, іш құрлысы жұмысы бұзалады.» Сұрақ; 6)«Бауыр ауыстырудан және әйел бауырынан еркеке ауыстырудан қандай зиян бар?» Жауап; «Тамақ безіне, тыныс жүйесіне, қуық безіне ас қорыту жүйелеріне теріс әсерлер береді.» Сұрақ:
7).«Ал керісінше еркек бауырынан әйелге ауыстырудан?» Жауап; «Табанша бездеріне, ми қабыршағына, жүреке, ішкі ағзаларына қуатардың жетімсіздігі, және тазармаған теріс қуаттар әсер береді.»
59.«Жеті түрлі қияметтік бас ауруларының негізгі себебі неде?»- деп сұрадым. Жауап; Жер мен көктің арасына араласқан адам баласынан бөлінген иістердің қайта бейнелеуінен 3 түрлі себептік нәрселерден пайда болады.
1).-Адам бойын қоршайтын қара майдың пайда болуынан.
2).-Тәнге түрлі азықтар арқылы енетін ащщы майдан.
3).-Қоршаған ортаға ауаға арласқан көмір қышқыл майдан пайда болады.
Қатерлі бас ауруларының түрлері;
А)Қара құстың ауруы
Б)Қақ төбенің ауруы
В)Маңдайдың қақсап ауруы
Г)Құйқаның күлдіреп ісінуі
Д)Шаштың түсуі, және шаш шықпайтын аурулар
З)Бастың от болып күйіп, ауырып тұруы
Ж)Ми айналасының ісіктенуі, майда тамырларының ісініу, қабынуы
60. «Әйел затының шашты қиып, қысқартудан қандай рухани зияндылық бар? Жауап; «Әйел терісі жұқарады, етекірі бұзылады, көк тамырлары ұлғаяды.
61. «Шашты күтіп, өсіріп қорғай білуден қандай рухани пайда бар?» Жауап; «7-түрлі қасиетің пайда болуымен, ымырашылдық мінезді қалыптастырады».
62. «Әйел затының жаулықсыз жүруінен және бастарынан шығатын иістерден адам баласына қандай зиянды нәрселер ауру қоздырғыштары пайда болуы мүмкін? Жауап; «Асқазан жарасы, өңеш жарасы індетке айналады. Ұрпақ бойының өсуі тоқтайды, адам балсы тұқым қуалаумен ергежейлі болып туылады.»
63. «Жалаңбас, жалаңаш бой жетілмеген әйел затынының қолыннан шығатын теріс қуаттарының (микробтардан) тамақ арқылы ағзаға өтіп, қандай зиянды әсерлер бар?» Жауап; «Асқазан, іш құрлыс, тамақ бездеріне теріс әсерлер дертерге себепші болады. Негізінен іш ауруларының, Асқазан ауруларының, өңеш қылтамақ ауруларының қоздырғыштары пайда болып тамақ арқылы жұғады Тамақ арқылы кіретін теріс қуатардан ағзада қышқылдың азайуымен удың тәнге көбірек жауылыуын қамтамасыз етеді. Мұндай әйелзатының ұрпақтарның ащыға құмарлығы және сол жақтан келетін теріс ақпаратарды көбірек қабылдайды. Сонымен бірге тойымсыздық, сұғанақтық мінез қалыптасады.»
64. «Дәретсіз, шариғат қағидаларын сақтамайтын, жаман әдеттері бар (шылым шегіу т,б) еркектер қолынан қандай зиянды қуаттар пайда болып, ағзаға теріс әсер береді? Жауап; «Еркек қолынан уланудан көкірекке, өкпеге, ұйқы безіне және іш құрлысқа зиянды ауру қоздырғыштары түседі.Және мұндай уланудан кіндіктестер біріне-бірі құмартады немесе өшігеді. Туысқандық қандастық бұзылады. Тек азаяды, азады да құмарпазадық әдет пайда болады. Қан тамырлары ащы суға ғана толып, өзге нәр іздей бастайды.»
65.«Жалпы еріндердің ластануынан, ыдыс, тамақ арқылы тарайтын, жұғатын аурулар? Жауап; «Тіс аурулары, тұмау. Асқазан аурулары.»
66. «Әйел бетінен ұрудан рухына, ағзасына қандай зиянды әсер бар?» Жауап; «Жүйке тамырынан теріс әсері бар.»
67.Әйелдер арасындағы обыр ауруы болған жатыр мойнының ісігінің себептері және қыз кезінен бұл ауруға қарсы екпе егуден қандай пайда, зияндылғы бар? Жауап: «Балтырдың сұқтанып, балтыр сүтінің улануынан, зәр шығару жолдарының (трубка) улы сұйықтық жұқпасынан(шырышты сұйықтығының жыныс ағзасының дәрет алмауынан, ластануынан) ірің пайда болады. Сандық мәндері;47; 81; 87; Екпе егуден жатыр түтікшелерінің ұрықтануға қабілеті азайады. Сандық белгісі:11;49. Ұрпақ пайда болған жағдайда толық жетілмей өмірге келеді(айы, күні де толық болмау,)қантегінің(ділі) жойылуға апарып соқтырады.
68. Ата жолына, ғұмырынан қарсы болған түрлі тексіздік, жалақорлық, ант ішуші, айыптағыш, өсек тасушы, жартқанан келген жақсылыққа тиым салушы, ертегіге айналдырушы ел, дін басшылары мен, ата ғұрпын,дәстүрін қадірлемейтін ынжықтарға түсетін үкім «мұрынға дақ салу» (68-15) аятының ғылымдық мәні қандай? Жауап; Тамырлары кеңіп, қандары қоңыр қызыл түске (шайтандардың өсуі) енеді 77-ші, 19-шы сандардың, аят үкімдерінің тозақтық азап беру үкімі орындалады.
69. Сұрақ; «Кер (крилица) жазу, таңбасының тегі қайдан?» Жауап; «Осман Керағұлы 541-ші жыл, түркі тектес тайпадан. Яқуп сүресі 111-аят»
70. Сұрақ; «Кер таңбасының қазақ үніне байланысыты несібелік, рухани пайдасы?» Жауап; Өңеш, жүрек ауруларының алдын алады.
71. Сұрақ; «Құран сыры толық ашылу үшін қанша таңба үнге дейін даму керек?» Жауап; «49 таңбаға толу керек.»
72. «Тілімізді латын харпінен ауыстырудан рухани зияндылық бар ма?» Жауап, «Ала ауыздық (ауыздағы алтау бірленбейді)яғни сезімдік қабілеті өсіп рухани жетілмейді, санасыздық және көз,ми қабыршағына зиян келеді.»