Қарағандыда математик ғалым Әлімхан Ермеков тұрған үйде мемориалдық тақта ашылды
Қарағандыда қазақтың тұңғыш математик-профессоры, Қазақ халқының тәуелсіздігі үшін күрескер Әлімхан Ермековтың есімі мәңгі есте қалды. Көрнекті ғалым және қоғам қайраткері тұрған Абай көшесіндегі (бұрынғы Ленин) №58 үйге мемориалдық тақта орнатылды.
«Рухани жаңғыру» бағдарламасының «Туған жер» арнайы жобасы аясында Қарағанды техникалық университеті шараға бастамашы болды. Әлімхан Ермеков 1950 жылдары осы жоғары оқу орнында жоғары математика кафедрасында жұмыс істеген.
Мемориалдық тақтаның ашылу салтанатына Қарағанды қаласының әкімі Ермағанбет Бөлекпаев, Қарағанды техникалық университетінің ректоры Марат Ибатов, ғалымдар мен қоғам қайраткерлері қатысты. Шараға Maryadi education білім беру компаниясының басшысы, ғалымның немересі Олег Ермеков қатысты.
Еске алу митингіне қатысушылар Әлімхан Ермековтың қазақ мемлекеттілігін құруға қосқан елеулі үлесі туралы айтты.
Немересі барлық туыстарының атынан ғалымды есте есте сақтағаны үшін алғыс айтты.
— Мен толқып тұрмын. Атам туралы естелікті сақтауға және оны жаңа ұрпаққа қалдыру үшін еңбек етіп жатқан азаматтардың барлығына ризамын. Әрине, бұл маңызды оқиға. Ұлы тұлғалар туралы естелік болашақта дұрыс әрекеттер жасау және ұлы адамдардың энергиясынан қуат алу үшін қажет. Әлімхан Ермеков пен оның серіктері патриотизмнің үздік үлгісі болып табылады. Бүгінгі жастар олардан үлгі алуы керек. Бұл еліміздің тұтастығын, мемлекеттілігін сақтау және бүгінгі күрделі әлемде дұрыс шешім қабылдау үшін қажет, — деді Олег Ермеков.
Келесі жылы Әлімхан Ермековтың туғанына 130 жыл толады. Қарағанды техникалық университетінің ректоры Марат Ибатов мерейтойлық жоспарлары туралы хабарлады. Университет атаулы аудитория ашып, халықаралық ғылыми конференция мен математикалық олимпиада өткізуге ниетті. Қарағандылықтар Томск политехникалық университетінде көрнекті қазақ ғалымы оқығанын еске алу үшін тақта орнатқысы келеді.
Әлімхан Ермеков (1891-1970) Семей облысының Қарқаралы уезінде (қазіргі Қарағанды облысының Ақтоғай ауданы) дүниеге келген. Қазақ қоғам қайраткері, «Алаш» партиясының негізін қалаушылардың бірі, қазақтың тұңғыш профессор-математигі.
1912-1917 жылдары Томск технологиялық институтында (қазіргі Томск политехникалық университеті) оқыды. 1923 жылы тау-кен инженері дипломын және геолог-барлаушы мамандығын алды.
1920 жылы Қазақ КСР Орталық Атқару комитетінің мүшесі Әлімхан Ермеков Мәскеуде В. Лениннің төрағалығымен өткен отырыста Қазақстанның жағдайы туралы баяндама жасады. Нәтижесінде Каспий жағалауы, Ақмола және Семей облыстары сияқты бірқатар аумақтарды Қазақстанға қайтаруға қол жеткізілді.
1938 жылы контрреволюциялық әрекетте жалған айыппен тұтқындалады. 18 жыл бойы тергеу мен қамауда болды. 1955 жылы мерзімінен бұрын босатылып, 1955-1957 жылдары ресми түрде ақталды.
Әлімхан Ермеков — 1935 жылы қазақ тілінде жарық көрген «Ұлы математика курсы» оқулығының авторы. Ол «Қазақ тіліндегі математикалық терминдер» сөздік-анықтамалығын әзірледі.
1924 жылдан 1958 жылға дейін Қазақстанның жоғары оқу орындарында жұмыс істеді.
Жомарт Шаймұратұлы