«Бекіре-2022» балық қорғау акциясының қорытындысы
Бүгін ҚР Экология, геология және табиғи ресурстар, ішкі істер министрлігі мен Ұлттық қауіпсіздік комитетінің өкілдері ҚР Президенті жанындағы Орталық коммуникациялар қызметінің алаңында өткен брифинг барысында «Бекіре-2022» кең ауқымды балық қорғау акциясының қорытындыларын жариялады.
Айта кетейік, осы ведомстволардың басшылары ағымдағы жылдың 1 сәуірі мен 31 мамыры аралығында республиканың батыс облыстарының аумағында бекіре және басқа да балық түрлерінің уылдырық шашу кезеңінде «Бекіре» балық қорғау акциясын бастау туралы бірлескен бұйрыққа қол қойды. Акцияның негізгі мақсаты-балықтардың, соның ішінде бекіре тұқымдас балықтардың уылдырық шашатын жерлерге кедергісіз көшуіне қолайлы жағдай жасау.
ҚР ЭГТРМ Балық шаруашылығы комитеті төрағасының орынбасары Аян Бахиянов өз баяндамасында «Бекіре-2022» акциясын өткізу барысында Жайық-Каспий облысаралық бассейндік балық шаруашылығы инспекциясының қызметкерлері табиғатты қорғау заңнамасын бұзудың 640 дерегін анықтағанын атап өтті. 392 бұзушы әкімшілік жауапкершілікке тартылды, оның 63-і сот тәртібімен, құқық бұзушыларға 8,3 млн.теңге сомасында айыппұл салынды, 7 қылмыстық іс қозғалды.
Акция кезінде балық инспекциясымен заңсыз айналымнан шамамен 4 тонна балық, оның ішінде 154 кг бекіре тұқымдас балық түрлері, 229 бірлік балық аулау құралдары, 10 жүзу және 3 көлік құралдары алынды.
Сондай-ақ, брифинг барысында А.Бахиянов табиғатты қорғау заңнамасын бұзудың анықталған жағдайлары туралы толығырақ айтып берді.
Мысалы, ағымдағы жылдың 9 сәуірінде Батыс қазақстан облысы Ақжайық ауданы Шабдаржап кенті ауданындағы балық инспекциясының қызметкерлері Жайық өзенінен жалпы салмағы 979 кг болатын екі жүзу құралын, үш автомашинаны және 16 қап бөлшектік балықты тауып алып, тәркіледі.
2022 жылғы 29 мамырда Маңғыстау облысының Түпқараған ауданында Каспий теңізінің жағалауынан 12 км қашықтықта бекіре балықтарын заңсыз аулауға тыйым салынған құралдармен «байда» типті қайықпен үш жергілікті тұрғын ұсталды. Тексеру кезінде жалпы салмағы 85,5 кг бес тор және 17 дана бекіре балығы, сондай-ақ тоңазытқыш камера, навигациялық аспап және эхолот алынды. ҚР ҚК 339-бабы бойынша қылмыстық іс қозғалды. Аталған қылмыстық істер бойынша тергеу іс-шаралары жүргізілуде.
Балық қорғау шараларының тиімділігін арттыру үшін заманауи ұшқышсыз ұшу аппараттары да қолданылды, олардың көмегімен 19 сәуірде қол жетпейтін жерлерде 17 қап заңсыз сақтау орны орнатылды, оған браконьерлік балық аулау құралдары буып-түйілді.
Сонымен қатар, акция барысында балық қорғау қызметкерлері полициямен бірлесіп, базарлар мен мамандандырылған дүкендердегі сауда нүктелеріне әкелуге және сатуға тыйым салынған синтетикалық желілердің заңсыз саудасын анықтау үшін тұрақты мониторинг жүргізді.
Нәтижесінде 26 сәуірде Атырау қаласындағы «Дина» базарында «Аңшылық және балық аулау» дүкенінде 59 синтетикалық желі тәркіленді. Тәртіп бұзушы ҚР ӘҚБтК-нің 196-бабы бойынша жауапқа тартылды.
Айта кету керек, экология министрлігі «ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы Кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасы аясында қолдануға тыйым салынған балық аулау құралдарын заңсыз әкелгені, әкеткені, тасымалдағаны, сатып алғаны, сақтағаны және дайындағаны үшін әкімшілік жауапкершілікті енгізу бойынша түзетулер әзірледі. Бұл заң тыйым салынған балық аулау құралдарымен заңсыз балық аулау үшін әкімшілік жауапкершілікті күшейтеді. Атап айтқанда, көрсетілген құқыққа қарсы әрекет үшін әкімшілік айыппұлды 20-дан 50 АЕК-ке дейін ұлғайту жоспарланып отыр, ал қайталап жасалған әрекет үшін әкімшілік жаза қолданылғаннан кейін бір жыл ішінде әкімшілік қамауға алу көзделетін болады. Бүгінгі таңда Заң жобасы Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігінде келісілуде.
Сонымен қатар, мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп, егер алып қойылған заттардың саны 50 және одан көп бірлікті құраса, синтетикалық моножіптерден балық аулау құралдарын әкелгені, әкеткені, тасымалдағаны, сатып алғаны, сақтағаны және дайындағаны үшін қылмыстық жауапкершілік енгізу мәселесі пысықталуда. Аталған нормаларды қабылдау синтетикалық балық аулау желілерін заңсыз пайдалануға қарсы күресте оң нәтижеге қол жеткізуге мүмкіндік береді.
«Акция қорытындысы бекіре мен басқа да балық түрлерінің жетілген дарақтарының уылдырық шашатын жерлерге көшуін қамтамасыз ету бойынша бірлескен іс-шараларды өткізудің тиімділігін көрсетеді. Осыған байланысты құқық қорғау және табиғат қорғау органдарымен тығыз өзара іс — қимыл жалғастырылатын болады» — деп Аян Бахиянов өз сөзін қорытындылады.