ӘРКІМ ӨЗ ПЕЙІЛІНІҢ ҚҰРБАНЫ

Бұрынғы заманда бір ғалымды елдің патшасы қатты қадірлейтін болады. Бұл ғалым патшаға үнемі: «Патшам, жақсылық қылған адамға жақсылық жасаңыз! Жамандық жасаған адамға жаза ретінде өзінің жамандығы да жеткілікті», — деп насихат айтады екен. Бұл ғалымды уәзірлердің бірі күндеп, көре алмай патшаға шағымданыпты:

— Патшам! Ана ғалым сіздің аузыңыз сасиды деп айтып жүр.

— Сөздеріңнің дұрыстығына қалай сенемін?

— Ғалымды қасыңызға шақырыңыз, егерде сізге жақындағанда мұрынын жабатын болса, сөзімнің растығы белгілі болады.

Көре алмай жүрген уәзір патшаның алдынан шыға салып ғалымды асқа шақырады да сарымсақ қосылған тағам ұсынады.

Біраздан соң ғалым патшаның алдына барғанында, патша оған қасына жақындауын айтады. Ғалым патшаға жақындағанда сарымсақтың иісі бар екені есіне түсіп, қолымен аузын жабады. Патша уәзірім дұрыс айтыпты деген шешімге келеді. Бір қағазға «Мына хатты әкелген адамның басын шап!» деп хат жазып, орап ғалымға хатты бас уәзірге апарып беруін және одан бір сыйлық алуын айтады. Ғалым бұл хатты алып келе жатып жолда баяғы күншіл уәзірді көреді. Патшаның бұйрығымен сыйлық алу үшін бас уәзірге бара жатқанын айтады. «Сыйлық» деген сөзді естіген уәзір «хатты маған берсеңіз, мен апарсам» деп жалынған соң, ғалым хатты оған бере салады. Сөйтіп хатты апарған көре алмаушы уәзірдің басы кетеді.

Ғалым әдеті бойынша қайтадан патшаның қасына барады. Патша оны көріп таң қалып, сұрайды:

— Сен хатты не істедің?

— Хатты алып бара жатқанымда сіздің уәзірлеріңіздің бірі хатты беруімді сұрады, соған бердім.