ШӘЙ ҮСТІНДЕГІ ӘҢГІМЕ
Біз шәй үстіндегі әңгімені тілге тиек еткелі өзімізге, кейіпкерімізге қатысты әрқилы әңгімелер естіп келеміз. Мұxаңды ұната қоймайтындардың кімдер екендігін де ішіміз сезеді. Маған жанр ерекшелігін сақтау қажеттілігі туралы ақыл-кеңестерін беріп жатқан әріптестерім де аз емес. «Осы шәйді қоя салсам ба екен» деген ой да бір-екі рет келген. Бірақ кей оқырмандарымыздың бізбен бірге шынымен-ақ «шәйланғысы»келетін шынайы пейілін аңғарып қалған соң әзірге жалғастыра бергенді жөн көрдік. Біз үшін пікір алуандығы да қымбат. Бәлкім, кейін кітапқа сол пікірлерді де қоса беретін шығармыз. Ондай да ұсыныс бар. Бұл ойды ортаға шығаруымызға Маxат Садық бауырымыздың әлеуметтік желі бетіндегі Мұxаңа деген бір көзқарасы қозғау салып кетті. Оның үстіне Маxат мырза кезінде «Арал» қорына қаржы аударғанын да тілге тиек еткен екен. Ендеше бүгінгі шәй әңгімесін сол Аралдан бастайық.
Сонымен Мұxаң Арал мәселесін көтерді. Тіпті дауылдата көтергені сонша, әлем назары Аралға қарай ауды. Арнайы қор құрылды. Қор дегенің — қаржы. Шалқыған байлық. Және де құрулы қақпан. Сол қақпанды шаптыратын уақыт жетсе керек. Мұxаң кабинетіне бір топ адам сау етіп кіріп келеді. Дәл сол кезде «Егемен Қазақстан» газетінде «Аралдың ақшасы қайда?» деген көлдей мақала жарияланады. М. Шаxанов өзін тексеруге келгендерге: «Жұмыс енді қозғала бастап еді. Қазір жаналқымнан алмай қоя тұрсаңдаршы» дейді. Олар көне қоймайды. Қайта М. Шаxановтың тартыншақтағаны делебелерін қоздыра түседі. Мұxаң сосын амал жоқ қастарына буxгалтерін қосып береді. Бірақ сол кезде: «Егер осыдан бір тиынның теріс бағытқа жұмсалғанын дәлелдей алмасаңдар, ісім сендермен болады» деп ескертеді. «Оны қазір көрерміз» деп жымыңдаған тексерушілер буxалтерияға бас сұғады. Алайда шамалыдан соң бастықтары М. Шаxановтың алдына қайта келіп: «Мұxа, сіз қызық адам екенсіз. Қорға қаржы түскенімен оны қайта шығару тетігін қоспапсыз. Бұныңыз қалай?» дейді. «Ал сен қалай ойлап ең, иттің баласы. Бар, ана көкелеріңе айтып бар. Мені бұлай тұзаққа түсіре алмайсыңдар» деп тексеруге келгендерді сол жерден кері қайтарып жібереді. Газетті де өз орнына қояды.
«Сөйтіп, «құдай беріп қалды» деп келгендердің жолы болмай қалды» деген Мұxаңа: «Дегенмен сол кездегі газеттегі суретіңіз әдемі шығып еді» дедім. «Сол сурет өзіме де ұнайды. Газеттің бір бетін алып талтайып тұрмын. Бұтымның арасынан шылжырап өзен ағып жатыр. Аяғымның астында Арал. Бәрі келіп тұр. Тұзаққа түсірдік деп ойлаған ғой» деп Мұxаң әңгімесін түйіндеді.
Осындай тексерулер Мұxаң қоғамдық жұмыста белсенділік танытқан сайын бізде қайталанып тұрады. Бір жолы «Отыз алты теңгеге суды көп ішіпсіздер» деп айып салып кеткен. Сол кезде Мұxаңа: «Осы жолғы салған айыбы дұрыс. Сіз кейінгі кезде шәйді сілтеңкіреп жүрсіз» деп қойғанмын. Алайда сол шәйдің арқасында біз де әңгімелі болып қалдық тә. Сондықтан Мұxаңның бір-екі кесе төгіп-шашқан суына кешіріммен қарауға болады.