ТҮЙЕЛЕРДІҢ ТҮРЛЕРІ

1– <Таза айыр> делінген түйе түрі: Екі таза айырдан немесе айыр мен қоспақ делінген түйе түрінің жұптасуынан туады. Бұл сияқты таза айыр түйе түрі көрікті, денелі, сондай-ақ өте күшті болады.

2– <Қоспақ> деп аталатын түйе түрінің

өркештерінің түп жағы жатық болып, ұш

жағы (V) түрінде болады. Бұндай түйе жалғыз өркештімен қос өркештінің

жұптасуынан туады.

3– <Мырза қоспақ> немесе <Жон>,

<Жонбай> делінген түрге келсек, бұл түр

түйенің екі өркешінің мейлінше алшақ болып, ұш жағы домалақ болады. Бұндай түйе қос өркеш бура мен бір туған — деп аталатын інгеңнің жұптасуынан туады.

Жалғыз өркешті түйе түрінің бурасын <Лөк> денілумен қатар кей жерлерде <Нар> деп атайды да, ұрғашысына <Аруана>делінеді. Асыл тұқымды аруана қаны таза өте сүтті болады. Лөк бурамен таза айыр іңгеннен туады. Жалпы түрде <Нар> делінумен қатар <Бір тума> немесе <Бір туған> деп те аталады.<Бір туған> нар өте жақсы көріледі. Керемет күшті де төзімді болады. <Қабырғасы қайыспайтын қара нар>, <Нар жолында жүк қалмайды> деген мақалдар бар. <Мая> немесе <Желмая> деп аталатын жүйрік түйе міне осылар болып табылады.

Таза айыр бура мен аруанадан туса,

<Бір туған>,

әдеттегі қос өркешті бура мен бір туған іңгеннен туса, <Мырза қоспақ> делінеді.

Бір туған нар бурамен әдеттегі екі өркешті іңгеннен туса, егер бір өркешті болса, <Бір туған>, ал егер екі өркешті болса, <Жампоз> делінеді.

Бірде лөк бура мен нар іңгеннен туса <Қылағай> деп аталады.

Осылайша «Таза айыр», «Қоспақ», «Мырза қоспақ», «Жон-Жонбай», «Біртуған не Біртума», «Нар», «Лөк», «Аруана»,«Мая»,«Желмая» және «Қылағай» деп аталатын түйе түрлері де бар.